اثر تغییرات اقلیمی بر تولید بخش کشاورزی ایران: مطالعه موردی محصول گندم
تغییر اقلیم پدیده ای غیرقابل اجتناب بوده که بی گمان اثر آن در کشورهایی مانند ایران که از لحاظ جغرافیایی دارای اقلیم خشک و نیمه خشک هستند، بسیار شدید و مخرب خواهد بود.در این میان بخش کشاورزی بدلیل وابستگی شدیدی که به پدیده های طبیعی دارد، در معرض اثرپذیری شدیدتری از این تغییرات قرار می‌گیرد.در واقع تغییرات اقلیمی با تغییر در سطح تولید محصولات کشاورزی، قیمت محصولات و درآمد کشاورزان را دچار تغییر می سازد.
در این مطالعه بدنبال سنجش میزان اثرات تغییر اقلیم بر تولیدات کشاورزی به بررسی اثر سناریوهای مختلف اقلیمی بر میزان بارندگی، سطح زیرکشت، میزان درآمد و قیمت محصول گندم به عنوان یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی ایران پرداخته شده است.
نتایج نشان می دهد ازمیان سناریوهای مورد بررسی، سناریوهای تغییر توامان اقلیم و تغییر اقلیم اثرات شدیدتری بر شاخص های مورد بررسی داشته اند. پیش از پرداختن به مسائل اقتصادی این تغییرات، نخست میزان اثر تغییرات بر بارندگی مورد ارزیابی قرارگرفت. نتایج حاکی از کاهش شدید در بارندگی طی 20 سال مورد بررسی می باشد همچنین سطح زیر کشت و میزان درآمد نیز، کاهش بیشتری خواهند داشت. در نتیجه بر روی قیمت گندم تاثیر بیشتری خواهد داشت.
نتایج این تحقیق تداوم شرایط تغییرات اقلیمی وعدم اتخاذ سیاست های مناسب جهت مواجهه وسازگاری با این تغییرات وآثار سو این تغییرات غیرقابل اجتناب خواهد بود. کاهش در درآمد وافزایش در قیمت به کاهش رفاه تولیدکنندگان و مصرف کنندگان منجر می شود. امری که می تواند مساله رفاه اقتصادی و امنیت غذایی را با تهدید جدی مواجه سازد. از این رو جهت مقابله با اثرات منفی این تغییرات اقلیمی می توان پیشنهادهای ذیل را ارایه نمود.
۱.پیاده سازی کشاورزی طبیعت مدار: هدف کشاورزی طبیعت مدار به دست آوردن خاک بارور، امنیت غذایی، حفظ تنوع زیستی و حفظ محیط زیست است. برخلاف کشاورزی معمولی، کشاورزی طبیعت مدار بدنبال تلفیق شرایط مدیریتی است و کشاورزی‌های طبیعت مدار ، شامل کشاورزی اکولوژیک یا بوم شناختی، کشاورزی آلی یا ارگانیک وکشاورزی پویا را شامل می‌شود که هدف نهایی این کشاورزی ها تولید بالا، بدون صدمه و آسیب به منابع و امنیت غذایی است که این عمل اساس و شالوده کشاورزیپایدار است. بکارگیری یکی از این روش های کشاورزی بویژه در مساله امنیت غذایی بسیارحائز اهمیت است.
۲.تغییر در الگوی کشت: مطابق یافته های تحقیق سطح زیرکشت و تولید گندم در ایران تحت تاثیر تغییرات اقلیمی کاهش بسیاری خواهد داشت. امری که علاوه بر امنیت غذایی، رفاه مصرف کنندگان و تولید کنندگان را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد. از این رو بهینه سازی و تغییر الگوی کشت جهت کاستن از بار هزینه ای تغییر اقلیم در بخش کشاورزی امری ضروری است.